کیست تخمدان به دلایل متعددی امکان دارد اتفاق بیفتد، چند دلیل اصلی آن: عوامل ژنتیکی، بارداری، بروز تغییرات هورمونی، عفونت شدید لگن و آندومتریوز می باشد. در ادامه بصورت جامع به این موارد خواهیم پرداخت منتهی بهتر است قبل از آن بهتر است کیست تخمدان را بهتر بشناسیم.
یکی از بیماری های شایع و رایج بین زنان که ممکن است در سنین مختلف آن ها را گرفتار کرده و در زندگی آن ها خلل ایجاد کند، کیست تخمدان است. کیست تخمدان یک ضایعه کیسه ای و حاوی مواد مایع یا نیمه جامد یا جامد است که روی تخمدان ها یا داخل آن ها ایجاد می گردد.
به طور کلی عوامل مختلفی باعث ایجاد و بروز کیست تخمدان در زنان می شود و این دلایل برای زنان مختلف، متفاوت خواهد بود.
کیست تخمدان چیست؟
یکی از مهم ترین اندام ها در بدن زنان که حفظ سلامت آن از اهمیت زیادی برخوردار است، تخمدان می باشد. قبل از این که در مورد کیست تخمدان و پاسخ به سوال چرا زنان کیست می گیرند، صحبت کنیم؛ بهتر است با تخمدان و وظایف آن آشنا شوید. شکل تخمدان ها مانند بادام است که در دو طرف رحم قرار گرفته و به عنوان قسمتی از اندام جنسی آن ها محسوب می شود. تخمدان ها به دو طرف لوله های رحمی متصل بوده و وظیفه آن ها تخمک گذاری است. علاوه بر این، یکی دیگر از وظایف مهم تخمدان ها، تولید هورمون های استروژن و پروژسترون است.
اما صحبت مهمی که این جا مطرح می شود، این است که کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع یا پر شده با مواد نیمه جامد است که روی تخمدان ها یا داخل آن ها ایجاد می گردد. به طور کلی تعداد زیادی از خانم ها به دلایل مختلف دچار کیست تخمدان می شوند و با اقدام سریع برای درمان آن می توان از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کرد.
دلایل ایجاد کیست در زنان
به طور کلی عوامل مختلفی در بروز و ایجاد کیست در زنان تاثیر گذار است. به همین دلیل زمانی که یک خانم علائم یا تغییراتی مبنی بر وجود کیست یا مشکلات رحمی را تجربه می کند، پزشک ابتدا سوابق بیماری ها و مشکلات جسمی او را مورد بررسی قرار می دهد.
از طرفی همان طور که می دانید یکی از بهترین اقدامات برای جلوگیری از بروز بیماری های مختلف از جمله کیست تخمدان، پیشگیری از آن است. به همین دلیل می توان گفت که بررسی دلیل ایجاد کیست در زنان از اهمیت زیادی برخوردار است، چون به درمان سریع تر این بیماری کمک زیادی می کند. از جمله مهم ترین دلایل ایجاد کیست در زنان می توان به موارد مختلف زیر اشاره کرد:
1. عوامل ژنتیکی
یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار در ایجاد کیست در زنان، عوامل ژنتیکی است. در واقع افرادی که مادر یا مادر بزرگ یا خواهر آن ها سابقه کیست تخمدان داشته، این احتمال وجود دارد که خود فرد نیز به کیست تخمدان مبتلا شود. بدین صورت که ممکن است بدون هیچ مشکل یا بیماری زمینه ای دیگر، به کیست تخمدان دچار شود.
2. بارداری
یکی از شایع ترین دلایل ایجاد کیست تخمدان در زنان، تغییرات هورمونی در دوران بارداری است. این مشکل در اوایل بارداری و به صورت یک جسم زرد رنگ و با اندازه ای کوچک ایجاد می شود. در واقع این نوع کیست تخمدان که در دوران بارداری ایجاد می گردد، وظیفه تولید کردن هورمون پروژسترون را بر عهده دارد. به همین دلیل وجود آن تا آخر دوره بارداری کاملا ضروری است و حتی از سقط جنین جلوگیری می کند. بنابراین می توان گفت این نوع کیست حتی برای بارداری مفید و ضروری محسوب می شود.
3. بروز تغییرات هورمونی
از دیگر دلایل و عوامل موثر در ایجاد کیست تخمدان در زنان، تغییرات هورمونی است. در واقع در صورتی که تخمک آزاد شده و سپس تخمک گذاری صورت نگیرد، باعث رشد یک فولیکول شده و در نهایت به کیست فولیکولار یا لوتئال تبدیل می شود.
4. عفونت شدید لگن
در صورتی که در طول سال چندین بار دچار عفونت شدید لگن شده و برای درمان آن اقدامی انجام نداده اید، احتمال بروز و مبتلا شدن به کیست تخمدان افزایش می یابد. در واقع زمانی که عفونت به حفره لگنی وارد شده و به آن نفوذ کند، در لوله های فالوپ و حتی تخمدان کیست ایجاد می شود.
5. آندومتریوز
یکی دیگر از دلایل مهم ایجاد کیست در زنان و به ویژه کیست شکلاتی، آندومتریوز است. در مشکل کیست شکلاتی بافت داخلی رحم به جای این که در محل مناسب رشد کند، در محل دیگری رشد می کند. در واقع دلیل این اتفاق این است که به تغییرات هورمونی بدن پاسخ داده و از خود واکنش نشان می دهد. همچنین در یک تعریف بهتر می توان گفت که در دوران پریودی نیز بافت داخلی رحم خونریزی کرده و سپس ریزش می کند. مقدار بیشتر این بافت آندومتر به داخل تخمدان ها نفوذ کرده و سپس باعث ایجاد کیست شکلاتی می شود.
علائم کیست تخمدان چیست؟
با توجه به این که کیست تخمدان این روزها بین خانم ها شایع شده و حتی سن مبتلا شدن به آن نیز کاهش پیدا کرده، آشنایی با علائم کیست تخمدان خالی از لطف نیست. چون زمانی که هر خانمی به هر دلیلی به کیست تخمدان مبتلا شود، این سوال مطرح می شود که آیا کیست تخمدان خطرناک است یا خیر؟
در پاسخ به این سوال می توان گفت که به طور کلی صرفا 1 درصد از کیست های تخمدان خطرناک و سرطانی است و بقیه با درمان و مصرف دارو برطرف می شود. با این وجود می توان گفت که علائم کیست تخمدان شامل موارد مهم زیر است:
پریودی نامنظم
به طور کلی پریودی نامنظم می تواند نشان دهنده مشکلات مختلفی در بدن زنان باشد. با این وجود می توان گفت که یکی از مهم ترین علائم کیست در زنان، همین پریودی نا منظم است. به همین دلیل است که توصیه می شود در صورت تکرار شدن این موضوع جهت درمان سریع تر اقدام نمایید.
تکرر ادرار
در برخی افراد یکی از مهم ترین علائم کیست تخمدان، تکرر ادرار یا بروز مشکلات مختلف زمان دفع و همچنین مشکلات گوارشی است. همچنین در برخی موارد همه این مشکلات همزمان با یک دیگر رخ می دهد یا برای افراد مختلف، صرفا تکرر ادرار یا صرفا مشکلات گوارشی دیده می شود.
تورم و نفخ شکم
در برخی موارد با توجه به شدت کیست تخمدان، اندازه این کیست مانند یک بادام و در برخی شرایط نیز ممکن است به اندازه یک پرتقال و حتی بزرگ تر از آن باشد. به همین دلیل با توجه به این که با بزرگ شدن سایز کیست، به سایر اندام ها و ارگان های بدن فشار وارد می شود، فرد دچار تورم و نفخ شکم نیز می گردد. همچنین برخی افراد به دلیل کیست تخمدان ممکن است شاهد افزایش سایز شکم خود و بزرگ تر شدن آن باشند.
درد در ناحیه شکم و لگن و ران
دردهای خفیف و مبهم در ناحیه لگن در مرحله اول می تواند نشان دهنده کیست باشد. همچنین این درد در برخی موارد و با بزرگ تر شدن کیست، به صورت دردهای شدیدتر و تیر کشیدن نیز احساس می شود. همچنین در برخی موارد دلیل اصلی دردهای شدید و تیرکشنده به دلیل پارگی یا پیچ خوردگی و چرخش کیست رخ می دهد.
آکنه
یکی دیگر از نشانه های کیست تخمدان در خانم ها که معمولا به دلیل تغییرات هورمونی، بروز سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCO رخ می دهد، آکنه است. چون در صورت بروز این مشکل میزان هورمون ها در بدن فرد افزایش یافته و میزان چربی پوست نیز افزایش می یابد. در پی این مشکل نیز فرد دچار جوش های چرکی روی گونه و زیر گلو می شود.
افزایش رویش موهای زائد در صورت
یکی از عوارض و نشانه های بسیار مهم کیست تخمدان که در خانم های زیادی دیده می شود، افزایش میزان رویش موهای زائد در صورت است. این افراد در ناحیه پشت لب، چانه و حتی زیر گلو موهای زیاد و ضخیمی دارند.
رابطه جنسی دردناک
در صورتی که در گذشته و طبق روال همیشگی زمان رابطه جنسی درد نداشته اید و در حال حاضر دچار درد در ناحیه تناسلی شده اید، ممکن است به دلیل کیست تخمدان باشد.
علائم خطرناک کیست تخمدان چیست؟
در پاراگراف بالا در مورد علائم رایج کیست تخمدان در خانم ها صحبت شد. در صورتی که این علائم خفیف و معمولی باشد، با تغییر و اصلاح سبک زندگی و تغذیه می توان آن را درمان کرد. اما در صورتی که علائم زیر را مشاهده کردید، باید سریعا به پزشک مراجعه کرده و اقدامات لازم جهت درمان را انجام دهید. علائم خطرناک کیست تخمدان شامل موارد مهم زیر است:
- احساس درد در ناحیه شکم، همراه با تب، استفراغ یا سردی پوست
- درد ناگهانی و شدید به ویژه در یک طرف شکم
- درد شکم همراه با خونریزی ناگهانی و زیاد
- احساس درد در ناحیه شکم همراه با تنگی نفس یا تنفس سریع
- درد شکم همراه با احساس ضعف، خستگی و سر درد و سر گیجه
کلام آخر
یکی از مشکلات و بیماری های شایع بین خانم ها در سنین مختلف که خوشبختانه درمان دارد، کیست تخمدان است. در این مقاله به طور کامل به تعریف کیست تخمدان، علائم و دلایل ایجاد آن پرداخته شد. با مطالعه این مقاله ضمن آشنایی با کیست تخمدان، و به دست آوردن اطلاعات کافی در این مورد می توانید در صورت بروز علائم بالا، جهت درمان این بیماری اقدام نمایید.
