سراسر ایران جاذبه های دیدنی و منحصر به فردی دارد که در ایام تعطیلات و اوقات فراغت خود می توانید با دیدن این آثار و جاذبه های دیدنی لذتی منحصر به فرد را تجربه کنید. این ویژگی در مورد همه شهرها و استان های ایران صدق می کند و با یک جستجوی ساده می توانید لیستی از بهترین و زیباترین آثار تاریخی و اماکن زیبا و خاص را پیدا کرده و از این مکان ها دیدن کنید.
استان لرستان نیز یکی از استان هایی است که تعداد زیادی بنا و آثار تاریخی دارد که از دیدن این آثار تاریخی شگفت زده خواهید شد. تعداد و تنوع زیاد آثار باستانی در لرستان سبب شده که استان لرستان به یکی از توریستی ترین و جذاب ترین استان ها در ایران تبدیل شود.
ویژگی های آثار تاریخی در لرستان
بناهای تاریخی و باستانی و آثار تاریخی که در استان لرستان کشف شده، به سه دوره پیش از تاریخ، یعنی زمان دوره ایران باستان و دوره اسلامی برمی گردد. در این بناها آثار بسیار منحصر به فرد و خاص که شامل نقوش كنده كاری های مختلف داخل غارها و اشیا مفرغی و سفالینه ها هستند.
این آثار دارای قدمتی بیش از 40 هزار سال هستند که با دیدن آن ها شگفت زده خواهید شد. یکی از بهترین ویژگی های بناهای تاریخی در لرستان این است که می توانید بیش از 250 غار مسكونی و پناهگاه صخره ای از جمله غارهای پاسنگر گنجی قمری، یافته، غار كوگان، گر ارجنه و غار بسیار زیبا و شگفت انگیز كلماكره در نقاط مختلف لرستان را مشاهده نمایید.
در واقع با صرف زمان می توانید صرفا در یک استان تعداد زیادی آثار و بناهای تاریخی و خاص را مشاهده کرده و از دیدن آن ها لذت ببرید.
10 مورد از زیباترین آثار تاریخی لرستان
استان لرستان جز یکی از پر جاذبه ترین استان های ایران محسوب می شود که تعداد زیادی جاذبه های دیدنی و آثار تاریخی و باستانی منحصر به فرد دارد. در صورتی که قصد سفر به استان لرستان را دارید، یا اگر هنوز مقصد سفر خود را انتخاب نکرده اید، در ادامه همراه ما باشید تا به معرفی 10 آثار تاریخی در لرستان بپردازیم:
1. قلعه فلک الافلاک
یکی از زیباترین جاذبه های دیدنی در استان لرستان، قلعه فلک الافلاک است که در بالای یک تپه بلند قرار دارد. این قلعه به عنوان یکی از اصلی ترین نمادهای زیبا در استان لرستان و به ویژه در شهر خرم آباد شناخته می شود. قلعه فلک الافلاک در لغت به معنای سپهر سپهران است و با نام های دیگر از جمله دروازه دجی و دژ شاپور نیز شناخته می شود.
این قلعه از دوره ساسانیان به جا مانده و پس از آن حکومت ها و سلسله های مختلفی در آن تشکیل و راه اندازی شد. فضای داخلی بنای قلعه فلک الافلاک دارای چهار تالار نسبتا بزرگ حول دو حیاط و تعدادی تالار و اتاق است. در ورودی این قلعه در سمت شمال و در بدنه برج شمال غربی آن قرار دارد.
همچنین دور تادور قلعه یک پرتگاه مخوف و بزرگ و با پوشش گیاهی وجود دارد که سبب شده وارد شدن به این قلعه برای عموم مردم آسان نباشد. یکی از بهترین ویژگی های این بنا وسعت زیاد آن است. به صورتی که حیاط اول این بنا دارای ۵/۲۲×۳۱ متر و ابعاد حیاط دوم ۲۱×۲۹ متر است.
یکی از ویژگی های دیگر این بنا قرار گرفتن آن بر فراز صخره های سنگی و اشراف کامل داشتن آن بر دره تاریخی خرم آباد و همچنین جاری شدن چشمه پر آب گلستان از دامنه شمالی تپه مشرف آن است.
2. سنگ نوشته ای خاص در استان لرستان
در ضلع شرقی شهر خیابان شریعتی واقع در مرکز شهر خرم آباد، همچنین در مسیر قدیمی شاپور خواست به خوزستان یک قطعه سنگ مکعبی شکل به یک صخره طبیعی متصل شده، قرار گرفته است. در زیر این قطعه مکعبی شکل دو پله تعبیه شده که همراه با نوشته های درج و حک شده روی آن، 343 سانتی متر است.
این کتیبه دورتا دور ستون سنگی به زبان کوفی و همراه با زبان فارسی نوشته شده است. موضوع این کتیبه مربوط به زمان امیر اسفهسالار كبیر ظهیر الدین و الدوله معین الاسلام طغرل لتكین ابوسعید برسق در مورد بخشش علفچر در چراگاه های شاپور خواست، است که با بسم الله شروع می شود.
در طول متن این کتیبه، سنت هایی ناپسند در عهد سلطنت ملكشاه سلجوقی به تاریخ ۵۱۳ هجری قمری ممنوع شده است. این سنگ نوشته مربوط به دوره سلجوقی است که در لیست آثار ملی ایران نیز به شماره 398 ثبت شده است.
3. پل آجری
در مرکز شهر خرم آباد واقع در استان لرستان، یک پل به نام پل آجری روی رودخانه گلال قرار دارد. یکی از ویژگی های جالب این پل این است که سمت غربی شهر خرم آباد را به سمت شرقی آن متصل کرده است. این پل 24 چشمه طاق دارد که طول آن بیش از ۳۵۰ متر، عرض ۵/۸ متر و ارتفاع آن نیز از كف رودخانه تا روگذر پل ۸ متر است.
پل آجری در دوره شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده و منسوب به حسین خان والی لرستان است که در دوره قاجار به پل محسنیه معروف و شناخته شد. یکی از ویژگی های منحصر به فرد پٌل آجری خرم آباد این است که مواد و مصالح به کار رفته برای ساخت آن از سنگ های تراشیده شده با ملات آهك و گچ است.
برای ساخت پایه های چشمه طاق نیز از آجر استفاده شده است. یکی از ویژگی های خاص دیگر این پل این است که روی سینه شمالی آن کتیبه هایی از جنس سنگ که با حروف مقطعه روی آن نوشته شده، وجود دارد. برخی افراد باستان شناس می گویند که این حروف مقطعه روی کتیبه با عنوان طلسم مشهور شده و شناخته می شود.
برخی عقیده دارند که بخش میانی پل آجری مشابه با پل خواجو در اصفهان ساخته شده است. اما ویژگی که در این مورد وجود دارد این است که این قسمت میانی بر اثر شدت سیل خراب شده و مجددا بخش میانی آن با استفاده از سیمان بازسازی شده است. این بنای تاریخی زیبا در لیست آثار ملی ایران با شماره 2354 ثبت شده است.
4. مناره آجری
یکی از آثار تاریخی دیگر در استان لرستان مربوط به قرن چهارم هجری قمری، مناره آجری است. این مناره آجری در جنوب خرم آباد و در کنار مکان شهر قدیمی شاپورخواست روی پایه سنگی با ارتفاع 30 متر و با قطر سطح زیرین مناره آجری ۵/۴ متر بنا شده است.
بدین صورت که می توان با طی کردن 99 پله دورانی به بام مناره آجری در استان لرستان صعود کرد. البته طبق بررسی های انجام شده و شواهد می توان گفت که این بنای قدیمی خاص و منحصر به فرد قدمتی 900 ساله دارد که با گذشت زمان و به دلیل عوامل طبیعی ارتفاع آن کاهش یافته و در حال حاضر به ارتفاعی 30 متری رسیده است.
سبك معماری این بنا، طبق بررسی های انجام شده مربوط به تاریخ احداث دوره فرمانروایی (آل بویه) دیلیمان احداث شده است. فضای داخلی این مناره 99 پله دارد و ورودی آن نیز در سمت غربی سطح پایه این مناره قرار گرفته است.
5. آسیاب گبری
یکی از آثار تاریخی دیگر که در جنوب شهر خرم آباد واقع شده، آسیاب گبری است. طبق بررسی های انجام شده می توان گفت که این آسیاب در محله قاضی آباد خیابان اول خرم آباد و در شهر باستانی شاپور خواست احتمالا کاربرد عمومی داشته است.
این آسیاب دارای ساختمانی مکعبی شکل است که دارای طول ۲۶ متر و عرض آن ۶ متر و ارتفاع آن ۱۱/۵ متر است. یکی از ویژگی های جالب این بنای تاریخی این است که با استفاده از سنگ های تیشه خورده و قلوه سنگ و با ملات ساروج ساخته شده است. گفته می شود که آسیاب گَبری در دوره ساسانیان احداث شده و سپس تا دوره قاجار مورد استفاده قرار گرفته است.
6. مقبره شهنشاه (شجاع الدین خورشید)
مقبره شهنشاه با نام مقبره شجاع الدین خورشید نیز شناخته می شود. این مقبره در شهرستان خرم آباد واقع شده و امکان بازدید از این اثر تاریخی برای عموم مردم وجود دارد. پلان اصلی و اولیه این مقبره مستطیل شکل و پلان داخلی آن نیز به صورت هشت ضلعی و با اضلاع 5.2 متر ساخته شده است.
همچنین ارتفاع گنبد تعبیه شده روی آن با معماری خاصی که دارد، به 12 متر می رسد. در وسط مقبره شجاع الدین خورشید یک قبر وجود دارد که روی آن صندوق چوبی کنده کاری شده ای تعبیه شده است. طبق بررسی های انجام شده و عقیده باستان شناسان، این مقبره احتمالا مربوط به سر سلسله اتابکان لر کوچک شجاع الدین خورشید است و به دلیل تکریم و احترام این فرد نزد مردم، مورد احترام اهالی این شهر و استان قرار گرفته است.
7. مقبره بابا طاهر
مقبره بابا طاهر نیز جز یکی از آثار باستانی و خاص در استان لرستان است که مورد توجه عموم مردم قرار گرفته است. این مقبره در مرکز شهر خرم آباد و در ضلع غربی قلعه فلک الافلاک، همچنین در کنار خانه قدیمی آخوند ابو قرار گرفته است.
همان طور که می دانید بابا طاهر شاعر و سراینده دو بیتی های معروف لکی و لری است که در زمان خود و به ویژه تاکنون مورد توجه سایر عموم مردم قرار گرفته است. یکی از بهترین ویژگی های منحصر به فرد این مقبره معماری خاص آن است. سبک معماری این مقبره بدین صورت است که ساختمان اصلی آن به صورت 8 ضلعی و چهار ضلع آن هر یک به 5.2 متر است.
همچنین اضلاع فرعی هر کدام از اضلاع اصلی نیز 1.70 متر است. قبر بابا طاهر داخل یک سردابه با ابعاد 52* 100*177 سانتیمتر قرار گرفته است. همچنین روی قبر نیز یک ضریح چوبی با ابعاد 127* 128* 198 سانتیمتر وجود داشته که به مرور زمان از بین رفته است.
طبق بررسی و عقیده باستان شناسان این مقبره در دوره خوارزمشاهی ساخته شده است. مقبره بابا طاهر به عنوان یک اثر تاریخی و باستانی در لیست آثار ملی ایران به شماره 1922 نیز ثبت شده است.
8. میرملاس غار باستانی 12 هزار ساله
یکی از بهترین جاذبه های گردشگری و آثار تاریخی در استان لرستان غار باستانی میرملاس است که قدمتی 12 هزار ساله دارد. یکی از ویژگی های منحصر به فرد این غار این است که جز كهن ترین آثار و نشانه های زندگی انسان اولیه در كره خاكی شناخته می شود که از دیدن آن شگفت زده خواهید شد.
طبق بررسی های انجام شده نقاشی های موجود در این غار طبق عقیده متخصصان و کارشناسان باستان شناسی هم ردیف با آثار موجود در غارهای كركس و لاسكو فرانسه است. یکی از ویژگی های منحصر به فرد این غار این است که به عنوان نماد و آینه ای از زندگی باستان و انسان های اولیه به جا مانده و نشانه ای از نقوش و قدمت هزار ساله آن دارد.
این نقوش توسط انسان های اولیه روی دیواره های سایبان و دو طرف غار حک شده، اما متاسفانه به دلیل عدم نگه داری و رسیدگی صحیح و همچنین بر اثر عوامل انسانی و طبیعی دچار تغییر و تحولات زیادی شده است و حتی برخی از این نقوش به طور کامل از بین رفته است. این غار در 15 کیلومتری شهر کوهدشت در کوه سرسرخین واقع شده و با دیدن این غار می توانید از دیدن شگفتی های آن لذت ببرید.
9. غار وقت و ساعت
غار وقت و ساعت در استان لرستان نه تنها به عنوان یک آثار تاریخی و باستان خاص شناخته شده، بلکه جز شگفت انگیزترین جاذبه های طبیعی این استان نیز محسوب می شود. این غار در 20 كیلومتری جنوب شهر دورود و محدوده ایستگاه راه آهن چم چید واقع شده است.
این غار منحصر به فرد و خاص در نزدیکی یک دره زیبا به نام دره نگار واقع شده است. این دره از رودخانه گهر سر چشمه می گیرد و کانی های آهکی به عرض 7 متر، طول 20 متر و ارتفاع 8 متر دارد. یکی از ویژگی های منحصر به فرد غار وقت و ساعت استان لرستان این است که آب چشمه آن در تواتر زمانی حدود یک ساعت قطع شده و سپس مجددا وصل می شود.
بدین صورت که ابتدا آب قطع شده و سپس یک ساعت بعد از آن، آب دوباره از رودخانه گهر سر چشمه می گیرد و جریان پیدا می کند و در نهایت چشمه به اوج آبدهی خود می رسد.
10. حمام گپ
یکی از بناها و آثار تاریخی در استان لرستان و شهرستان خرم آباد، حمام گپ است که در مرکز شهر خرم آباد در کنار میدان گپ قرار دارد. این حمام منسوب به حسین خان ساکی بوده و طبق بررسی ها می توان گفت که این حمام در دوره شاه سلطان حسین صفوی و هم دوره با بنای پل گپ ساخته شده است.
بنابراین می توان گفت این حمام متعلق به زمان صفویه است. مساحت تقریبی این حمام در ابتدا 790 متر مربع بوده است. اما با گذشت زمان دستخوش تغییرات انسانی شده است. یکی از ویژگی های جذاب و دیدنی این حمام، تزئینات ساده گچ بٌری در رسمی بندی های زیر گنبد آن است.
در گذشته آب رسانی به حمام گپ از چاهی به نام گور یا گاورو که در قسمت تون قرار دارد،تامین می شده است. همچنین فاضلاب این حمام از طریق تنبوشه های در زیر خیابان فردوسی به رودخانه می ریخته است. از جمله ویژگی های جالب دیگر در معماری و ساخت حمام گپ این است که در قسمت بینه 2 ستون سنگی و در گرم خانه نیز 4 ستون سنگی وجود دارد که همگی دارای قوس هایی از نوع شبدری کند هستند.
حمام گپ به عنوان یک اثر تاریخی زیبا در فهرست آثار ملی ایران به شماره 2357 ثبت شده است.
جمع بندی
استان لرستان جز یکی از استان های دیدنی و شگفت انگیز در ایران است که آثار باستانی و تاریخی منحصر به فردی در آن قرار دارد. در این مقاله به معرفی 10 آثار تاریخی در لرستان پرداختیم. در صورتی که قصد سفر به این استان و شهرستان خرم آباد را دارید، با مطالعه این مطلب می توانید با لیستی از بهترین آثار تاریخی در استان لرستان آشنا شده و از آن بازدید کنید.
